Waar rekening mee te houden bij vervangen voorblad

Er zijn een aantal zaken waar je rekening mee dient te houden als je een voor tandwiel gaat kopen.
In dit artikel proberen we die duidelijk te maken.

1- B.C.D./ Steek
2 - Breedte van het tandwiel
3 - Hoeveel tanden

Wat is de B.C.D. / Steek van een tandwiel

Op het moment dat het voorste tandwiel van je fiets is versleten of als je deze wil vervangen door een tandwiel met een ander aantal tanden dan moet je een aantal zaken weten.

Het belangrijkste is de B.C.D. ofwel in het Nederlands 'de steek'

B.C.D. is een afkorting van 'Bolt Crank Diameter'

Dit is de maatvoering waarmee we bepalen of een tandwiel past op je crankset / traparmen.
Daarbij gaan we er van uit dat je voorblad ook met een aantal bouten vastzit op je crankset.

Meestal zijn dat 4 of 5 bouten.
Een voorbeeld kun je hieronder zien

Welke B.C.D. / Steek heb ik nodig.

Als je al een tandwiel op je crankset hebt zitten welke je wil vervangen dan kijk je het beste of er ergens op het blad de B.C.D. staat vermeld. Meestal is dat het geval.

Je kan de maat dan simpelweg van je bestaande blad aflezen en een vervangend blad bestellen.
Let op, als je een crankset hebt met 2 bladen of meer dan kan het zo zijn dat er per blad een andere BCD is.

Is het niet afleesbaar? Dan kun je dit meten.

Hiervoor heb je een lineaal nodig.
Je gaat de afstand in mm meten tussen het hart van de 2 gaten in het blad (of op je traparm).
Zie de afbeelding hieronder.

Deze afstand kun je gaan herleiden naar de BCD.

Tabel voor 4 gaats tandbladen

Tabel voor 5 gaats tandbladen

Uitzonderingen op de B.C.D. / Steek methode.

Er zijn merken die een geheel eigen filosofie erop nahouden of die tandwielen maken met een bestaande B.C.D. maar dan dusdanig van vorm dat enkel de eigen bladen op de eigen cranksets kunnen.

Enkele voorbeelden zijn moderne holle Shimano 105, Ultegra, Dura Ace bladen en SRAM Red. Bij twijfel vraag de juiste steek / uitwisselbaarheid op bij de fabrikant van je crank. Wij zijn niet verantwoordelijk voor een juiste passing.

Andere montagemogelijkheden

Er zijn merken die een geheel eigen filosofie erop nahouden of die tandwielen

Hieronder kun je een 'direct mount' zien die veel op MTB's en gravelracers wordt gebruikt.
Als je een dergelijk systeem hebt dien je na te kijken / vragen bij de fabrikant welk artikel je nodig hebt als vervangend blad.

Indien je een hele goedkope crankset hebt dan kan het ook zo zijn dat je blad met wat puntlasjes vastzit aan de arm. Als je blad dan versleten is zul je de gehele crank dienen te vervangen.

Breedte van het tandwiel.

Een ander belangrijk aspect is de breedte. Een tandwiel voor een baanfiets zonder versnellingen is dikker dan een tandwiel voor een fiets met 12 versnellingen.

Als je een baanfiets / fixie / singlespeedfiets hebt dan wil je een sterke duurzame overbrenging.
Hierbij zijn de bladen vaak ofwel 1/8" of 3/32"breed.

Op het moment dat je op een moderne MTB zit met 11 versnellingen achter en 1 blad voor dan heb je een veel dunnere ketting nodig dan op een singlespeed.
Een 1/8" singlespeed ketting is grofweg 3 mm smaller dan die voor een 11 speed.

Je kunt je dus voorstellen dat de tanden van het tandwiel dan ook veel smaller moeten zijn.

Op het tandwiel staat dan ook de breedte vermeld zodat je die kunt kiezen voor jouw versnellingssysteem.
Hierbij wat veel voorkomende maten

- 1/8" - 3.18 mm breed (vaak singlespeed, bmx, cruisers)
- 3/32" - 2.38 mm breed (soms baanfietsen, hybrides, versnellingsnaven, 5/6/7/8 speed derailleurs)
- 5/64"- 1.98 mm - 9/10 speed derailleur systemen

Er zijn ook nog andere maten in omloop maar die zijn minder gangbaar.

Zorg er dan ook voor dat jouw tandblad aansluit qua breedte bij je versnellingssysteem en je ketting.

De ketting
Houd in gedachten dat je een te dunne ketting nooit op een te dik blad kan laten draaien.
Een 9 speed ketting past simpelweg niet op de tandjes van een 1/8" dik singlespeed voorblad.

Andersom kan technisch vaak wel maar is sterk af te raden omdat de overbrenging niet optimaal is , de ketting zal overslaan en sneller slijten.

Aantal tanden van het tandwiel.

Het aantal tanden bepaalt de ratio / overbrenging. Op ons blog kun je een apart artikel hierover vinden waarin we dat uitleggen.

Wat we hier kunnen aangeven is dat je frame de ruimte moet bieden om een tandwiel te kunnen monteren. Als je nu een 46 tands tandwiel hebt die net een mm vrije ruimte heeft tussen je frame en het tandwiel dan zul je op die plek geen 53 tands tandwiel kunnen monteren omdat die dan het frame zal raken.

Daar zijn oplossingen voor maar dan komen we op het vlak van de kettinglijn / chainwidth afstemming die we in een ander artikel zullen behandelen.